Factores condicionantes e impacto de la crisis económicaSobre la salud mental de la población española

  1. María Ángeles Pérez Morente
  2. César Hueso Montoro
  3. Francisco Jiménez Bautista
  4. María Teresa Sánchez Ocón
Revista:
Revista ROL de enfermería

ISSN: 0210-5020

Año de publicación: 2016

Volumen: 39

Número: 3

Páginas: 52-60

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Revista ROL de enfermería

Referencias bibliográficas

  • Gili M, García Campayo J, Roca M. Crisis económica y salud mental. Informe SES-PAS 2014. Gac Sanit. 2014; 28(Supl 1): 104-8.
  • Crego A. El impacto de la crisis económica en la salud mental [Internet]. 2013 Ene [Acceso 4 May 2014]. Disponible en: http://psynthesis.wordpress.com/2013/01/07/el-impacto-de-la-crisis-economica-en-la-salud-mental/
  • Gili M. Impacto de la crisis económica en la salud mental en España. Desigual-dades y evidencias desde la Atención Primaria. En: XIII Jornadas Desigualdades Sociales y Salud. Cádiz. 2013. p. 1-45 [Acceso 4 May 2014]. Disponible en: http://fadsp.org/documents/2013/Ponencia_MargalidaGiliPlanas_XIIIJDSS.pdf
  • Borrell C, Rodríguez-Sanz M, Bartoll X, Malmusi D, Novoa AM. El sufrimiento de la población en la crisis económica del Estado español. Salud Colec. 2014; 10(1): 95-8.
  • Comisión para Reducir las Desigualdades Sociales en Salud en España. Propues-ta de políticas e intervenciones para reducir las desigualdades sociales en salud en España. Gac Sanit. 2012; 26: 182-9.
  • Uutela A. Economic crisis and mental health. Curr Opin Psychiatr. 2010, 23(2): 127-30.
  • Bartoll X, Palencia L, Malmusi D, Suhrcke M, Borrell C. The evolution of mental health in Spain during the economic crisis. Eur J Public Health. 2013, 24(3): 415-8.
  • Gili M, Roca M, Basu S, McKee M, Stuckler D. The mental health risks of economic crisis in Spain: evidence from primary cares centres 2006 and 2010. Eur J Public Health. 2013; 23(1): 103-8.
  • Roca M, Gilli M, García-Campayo J, García-Toro M. Economic crisis and mental health in Spain. Lancet. 2013; 382(9909): 1977-8.
  • Instituto Nacional de Estadística. Encuesta de Población Activa. [Internet]. 23 Ene 2014 [Acceso 8 Abr 2014]. Disponible en: http://www.ine.es/daco/daco42/daco4211/epa0413.pdf
  • La Gaceta. España la tasa de paro más alta de la Unión Europea. [Internet]. 3 Jun 2014. [Acceso 6 Jun 2014]. Disponible en http://www.gaceta.es/noticias/espana-tasa-paro-alta-ue-03062014-1228
  • Eurostat. Gini coefficient of equivalised disposable income (fuente: SILC) [Inter-net]. 2013 [Acceso 16 May 2014]. Disponible en: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tessi190
  • Spain is different: 11 marcas. España [Internet]. 1 Jun 2014. [Acceso 6 Jun 2014]. Disponible en: http://politica.elpais.com/politica/2014/05/30/actuali-dad/1401459441_718823.html
  • OECD. Crisis squeezes income and puts pressure on inequality and poverty: News Results from the OECD. Income Distribution Database [Internet]. 2013. [Acceso 4 Jun 2014]. Disponible en: http://www.oecd.org/els/soc/OECD2013-Inequality-and-Poverty-8p.pdf
  • Novoa AM, Bosch J, Díaz F, Malmusi D, Darnell M, Trilla C. El problema de la vivienda en España, influencia de la crisis económica y política necesaria para reducir las desigualdades en salud. Informe SESPAS 2014. Gac Sanit. 2014.
  • Crisis y salud. Impacto en salud, políticas sociales y sistemas sanitarios. EASP. [Internet] 2014. [Acceso 4 May 2014]. Disponible en: http://www.easp.es/crisis-salud/impacto-en/salud-y-bienestar/salud-mental.
  • Tapia Granados JA. Increasing mortality during the expansions of the US eco-nomy, 1900-1996. Int J Epidemiol. 2005; 34(6): 1194-202.
  • Ruhm CJ. A healthy economy can break your Heart. Demography. 2007; 44(4): 829-48.
  • Gerdtham UG, Ruhm CJ. Deaths rise in good economic times: evidence from the OECD. Econ Hum Biol. 2006; 4(3): 298-316.
  • Tapia Granados JA. La crisis y la salud en España y en Europa: ¿Está aumentando la mortalidad? Salud Colec. 2014, 10(1): 81-91.
  • Tapia Granados JA. Las recesiones y la mortalidad en España, 1980-1997. Eur J Public Health. 2005; 21: 393-422.
  • Stuckler D, Basu S, Suhrcke M, Coutts A, McKee M. The public health effect of economic crisis and alternative policy responses in Europe: an empirical analy-sis. Lancet. 2009; 374(9686): 315-23.
  • Tapia Granados JA. La mejora de la salud durante las crisis económicas: un fenómeno contraintuitivo. Papeles de relaciones ecosociales y cambio global. 2011; 113: 121-137.
  • Facchini LA, Bruno Pereira N. Las complejas relaciones entre crisis económica y salud: la mortalidad general disminuye pero el problema no está resuelto. Salud Colec. 2014; 10(1): 98-101.
  • Tapia Granados JA, Ionides EL. The reversal of the relation between economic growth and health progress: Sweden in the 19th and 20th centuries. J Health Econ. 2008; 62(5):387-390.
  • Falagas ME, Vouloumanou EK, Mauros MN, Karageorgopoulos DE. Economic crises and mortality: a review of the literature. Int J Clin Pract. 2009; 63(8):1128-1135.
  • Stuckler D, Basu S. Porque la austeridad mata. El coste humano de las políticas de recorte. Madrid: Taurus Pensamiento, 2013.
  • Espino Granado A. Crisis económica, políticas, desempleo y salud (mental). Rev. Asoc. Esp. Neuropsiq. 2014; 34(122): 385-404.
  • Los efectos del desempleo sobre la salud [Internet]. Federación de Asociaciones para la Defensa de la Sanidad Pública. 2012. [Acceso 7 Feb 2014]. Disponible en: http://www.actasanitaria.com/fileset/file__DESEMPLEO_Y_SALUD_40941.pdf
  • Amable M. La precariedad laboral y su impacto en la salud. Un estudio en tra-bajadores asalariados en España. Tesis Doctoral. Barcelona: Universitat Pompeu Fabra, 2006.
  • Evans-Lacko S, Knapp M, McCrone P, Thornicroft G, Mojtabai R. The Mental Health Consequences of the Recession: Economic Hardship and Employment of People with Mental Health Problems in 27 European Countries. PLoS ONE. 2013; 8(7): e69792.
  • OECD. Health at a Glance 2013: OECD Indicators, OECD Publishing, 2013 [Ac-ceso 7 Jun 2014]. Disponible en: http://dx.doi.org/10.1787/health_glance-2013
  • Durkheim E. El suicidio. Buenos Aires: Losada; 1897.
  • Platt S, Kreitman N. Long term trends in parasuicide and unemployment in Edinburgh, 1968-87. Soc Psych Psych Epid. 1990; 25(1): 56-61.
  • Charlton J, Nelly S, Dunnell K. Trends in suicide death and England and Wales. Popul Trends. 1992; 69: 10-6.
  • INE. Defunciones según la causa de muerte. 2012. Nota de prensa de 31/01/2014. [Acceso 8 Mar 2014]. Disponible en: http://www.ine.es/prensa/np830.pdf
  • Chang S, Gunnell D, Sterne J, Lu TH, Chenq AT. Was the economic crisis 1997-1998 responsable for rising suicides rates in East/Southest Asia? A time-trend analysis for Japan, Hong Kong, South Korea, Taiwan, Singapore and Thailand. Soc Sci Med. 2009; 68(7): 1322-1331.
  • Kwon JW, Chun H, Cho SI. A closer look at the increase in suicide rates in South Korea from 1986-2005. BMC Public Health. 2009; 9: 72.
  • Bayo CE. La recesión hace mucho daño pero la política de austeridad mata. Pú-blico.es. 2013. [Acceso 4 Mar 2014]. Disponible en: http://m.publico.es/457642
  • Fountoulakis KN, Grammatikopoulos IA, Koupidis SA, Siamouli M, Theodorakis PN. Health and the financial crisis in Greece. Lancet. 2012; 379: 1001-1002.
  • Dávila Quintana CD, González López-Valcárcel B. Crisis económica y salud. Gac Sanit. 2009; 23(4): 261-5.
  • Inmamorati M, Tamburello A, Lester D, Amore M, Girardi P, Tatarelli R, et al.. In-equalities in suicide rates in the European Union’s Elderly: trends and impact of macroeconomic factors between 1980 and 2006. Can J Psychiatry. 2010; 55: 229-38.
  • Karanikolos M, Mladovsky P, Cylus J, Thomson S, Basu S, Stuckler D, et al. Fi-nancial crisis austerity and health in Europe. Lancet. 2013; 381(9874): 1323-31.
  • Mckee M, Stuckler D. The assault on universalism: have to destroy the welfare state. BMJ. 2011; 343: d 7973.
  • Ostamo A, Lonngvist J. Attempted suicide rates and trends during a period of severe economic recession in Helsinki; 1989-1997. Soc Psych Psych Epid. 2001; 36: 354-60.
  • Park Y, Kim M, Kwon S, Shin Y. The association between public social expen-diture and suicides: evidence from OECD countries. J Prev Med Public Health. 2009; 42: 123-9.
  • Legido Quigley H, Otero L, Parra DI, Álvarez Dardet C, Martín Moreno JM, Mckee M. Will austerity cuts dismantle the Spanish healthcare system? BMJ. 2013; 346: f2363.
  • Agència d’Informació; Qualitat en Salut. Informe de Salut de Catalunya 2011 (Health Report Catalonia 2011), 2012. Observatori del Sistema de Salut de Cata-lunya, Servei Català de la Salut. Departament de Salut. Generalitat de Catalunya.
  • Marín Morales A, Domínguez L, Román Macías V, Farella L. Efectos de la crisis económica sobre la salud mental en la población española. ReiDocrea. 2013; 2: 71-8.
  • Artacaz L, Benach J, Borrell C, Cortès I. Unemployment and mental health: un-derstanding the interactions among gender, family roles, and social class. Am J Public Health. 2004; 94(1): 82-8.
  • Evidencias en gestión clínica y gestión de servicios de salud [Internet]. SAS. Consejería de Igualdad, Salud y Políticas Sociales. 2014. La salud mental y la crisis económica en España. [Acceso 26 Abr 2014]. Disponible en: http://www.evidenciasaludandalucia.es/revisiones/la-salud-mental-y-la-crisis-economica-en-espana
  • Instituto Nacional de Estadística. Encuesta Nacional de Salud (2006-2011) [In-ternet]. Madrid: Instituto Nacional de Estadística. [Acceso 4 Nov 2014]. Disponi-ble en: http://www.ine.es
  • López Bernal JA, Gasparini A, Artundo CI, Mckee M. The effect of the late 2000s financial crisis on suicides in Spain: an interrupted time-series analysis. Eur J Pu-blic Health. 2013; 23: 732-6.
  • Simón Miñana J. Utilización de medicamentos en España y en Europa. Aten Prim. 2012; 44: 335-43.