Las excerptas D, E y F del códice manuscrito de Pavía, Biblioteca Universitaria, Aldini 450 (Traducción y Notas)

  1. Díaz Díaz, Pedro Rafael 1
  1. 1 Universidad de Granada
    info

    Universidad de Granada

    Granada, España

    ROR https://ror.org/04njjy449

Revista:
Florentia Iliberritana: Revista de estudios de Antigüedad Clásica

ISSN: 1131-8848

Año de publicación: 2016

Número: 27

Páginas: 63-105

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Florentia Iliberritana: Revista de estudios de Antigüedad Clásica

Resumen

En este trabajo ofrecemos al lector interesado la primera traducción española, acompañada de abundantes notas explicativas a pie de página, de las excerptas D, E y F de la Compilatio Ticinensis. Para nuestra traducción anotada hemos utilizado la reciente edición crítica del texto de M. Bernhard, Die Thomas von Aquin zugeschriebenen Musiktraktate, München, 2006, pp. 29-35.

Referencias bibliográficas

  • ANON. Carthus. [saec. xv] pract. = Anonymus Cartusiensis mon. (Anon. 1, CS 2), <Tractatus de musica plana>, ed. Sergej Lebedev, Cuiusdam Cartusiensis monachi Tractatus de musica plana, Musica Mediaevalis Europae Occidentalis, Publikationen zur älteren Musikgeschichte des Institutes für Musikwissenschaft der Universität Wien und des Institutum Musices Feldkirchense, Band 3, Tutzing, 2000, Verlegt bei Hans Schneider, espec. pp. 57-91: “<Practica Musicae>”.
  • ANON. Carthus. [saec. xv] inton. = Anonymus Cartusiensis mon. (Anon. 1, CS 2), <Tractatus de musica plana>, ed. Sergej Lebedev, Cuiusdam Cartusiensis monachi Tractatus de musica plana, Musica Mediaevalis Europae Occidentalis, Publikationen zur älteren Musikgeschichte des Institutes für Musikwissenschaft der Universität Wien und des Institutum Musices Feldkirchense, Band 3, Tutzing, 2000, Verlegt bei Hans Schneider, espec. pp. 116-133: “Ars intonandi secundum regulas ab institutoribus musice traditas”.
  • ANON. La Fage III [saec. xv] = Anonymus quem ed. La Fage, “Quemadmodum, ut ait ille venerabilis doctor Ambrosius”, ed. Adrien de la Fage, Essais de diphthérographie musicale ou notices, descriptions, analyses, extraits et reproductions de manuscrits relatifs à la pratique, à la theorie et à l’histoire de la musique, Paris, O. Legouix Éditeur, 1864 [= Replica Edition Elibron Classics, 2006, Adamant Media Corporation], espec. pp. 241-248 (partim) [también en ThML, en el fichero ANOMUS].
  • ANON. Seay [ca. 1400] = Anonymus quem ed. Seay, Libellus musicae adiscendae valde utilis, ed. Albert Seay, Anonymus ex codice Vaticano lat. 5129, Corpus Scriptorum de Musica, vol. 9, [Rome], 1964, American Institute of Musicology, espec. pp. 21-48 [también en ThML, en el fichero ANOLIB].
  • AUGUST. min. (= ps.-thomAs Aqu. II) [saec. XIII ex.] = Augustinus minor, Ars musice armonie, ed. Michael Bernhard, Die Thomas von Aquin zugeschriebenen Musiktraktate, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, Band 18, München, 2006, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei dem Verlag C. H. Beck München, espec. pp. 90-147.
  • BERNHARD (2006) = Bernhard, Michael: Die Thomas von Aquin zugeschriebenen Musiktraktate, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, Band 18, München, 2006, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei dem Verlag C. H. Beck München.
  • BERTIER (1978) = Nicomaque de Gérase, Introduction arithmétique, Introduction, traduction, notes et index par Janine Bertier, Paris, 1978, Libraire philosophique J. Vrin.
  • BOETH. [ca. 480-524] arith. [ante 510] = Anicii Manlii Torquati Severini Boetii De institutione arithmetica libri duo, e libris manu scriptis edidit Godofredus Friedlein, Lipsiae, 1867, in aedibus B. G. Teubneri, Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana [= Unveränderter Nachdruck Frankfurt a. M., 1966, Minerva G.M.B.H.], espec. pp. 3-173 [también en ThML, en el fichero BOEAR].
  • BOETH. [ca. 480-524] mus. [ante 510] = Anicii Manlii Torquati Severini Boetii De institutione musica libri quinque, e libris manu scriptis edidit Godofredus Friedlein, Lipsiae, 1867, in aedibus B. G. Teubneri, Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana [= Unveränderter Nachdruck Frankfurt a. M., 1966, Minerva G.M.B.H.], espec. pp. 175-371 [también en ThML, en el fichero BOEDIM].
  • BONAV. BRIX. [1489] = Bonaventura da Brescia, Brevis collectio artis musicae (Venturina), ed. Albert Seay, Colorado College Music Press, Critical Texts: Number Eleven, Colorado Springs, 1981 [también en ThML, en el fichero BONBRE].
  • COMPIL. Ticin. [saec. xiv ex.] = Compilatio Ticinensis, ed. Michael Bernhard, Die Thomas von Aquin zugeschriebenen Musiktraktate, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, Band 18, München, 2006, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei dem Verlag C. H. Beck München, espec.
  • CS = Scriptorum de Musica Medii Aevi novam seriem a Gerbertina alteram collegit nuncque primum edidit Edmond de Coussemaker, Parisiis, 1864-1876, Apud A. Durand et Pedone-Lauriel, 4 vols. [= Nachdruck der Auflage 1864-1876, Hildesheim · Zürich · New York,k, 1987, Georg Olms Verlag].
  • CTh = Corpus Thomisticum: www.corpusthomisticum.org
  • Di Martino (1933) = S. Tommaso d’Aquino, Ars musice, Trattato inedito illustrato e trascritto da Mario di Martino, Napoli, 1933, Eugenio de Simone – Libraio Editore, espec. pp. 24-29: “Ars musyce”; y pp. 29-38: “Ars musice armonie” [también en ThML, en el fichero AQUARS; igualmente en Corpus Thomisticum, en la siguiente serie de enlaces: S. Thomae de Aquino Opera omnia, Opera aliqua false adscripta, Opuscula philosophica, Ignoti Auctoris, Ars musyce (Textum a M. di Martino Neapoli 1933 editum ac automato translatum a Roberto Busa sj in taenias magneticas denuo recognovit Enrique Alarcón atque instruxit)].
  • Díaz (2010) = Díaz Díaz, Pedro Rafael: “El tratado Ars musice armonie indebidamente atribuido a Santo Tomás de Aquino (Traducción y Notas)”, Humanitas – Revista do Instituto de Estudos Clássicos, 62 (2010), pp. 113-145.
  • Díaz (2012) = Díaz Díaz, Pedro Rafael: “El tratado Ars musyce indebidamente atribuido a Santo Tomás de Aquino (Traducción y Notas)”, ap. M.ª Nieves Muñoz Martín – José Antonio Sánchez Marín (eds.), Homenaje a la Profesora María Luisa Picklesimer (In memoriam), Coimbra, 2012, Centro de Estudos Clássicos e Humanísticos da Universidade de Coimbra – Classica Digitalia Vniversitatis Conimbrigensis [http://classicadigitalia.uc.pt], pp. 79-104.
  • Díaz (2016) = Díaz Díaz, Pedro Rafael: “El tratado De arte musica indebidamente atribuido a Santo Tomás de Aquino (Traducción y Notas)”, ap. Francisco Fuentes Moreno – Marina del Castillo Herrera – Pedro Rafael Díaz Díaz – Carmen Hoces Sánchez – Manuel Molina Sánchez (eds.), Quantus Qualisque. Homenaje al Profesor Jesús Luque Moreno, Granada, 2016, Editorial Universidad de Granada, pp. 145-175.
  • Díaz (inéd.) = Díaz Díaz, Pedro Rafael: “La excerpta C del códice manuscrito de Pavía, Biblioteca Universitaria, Aldini 450 (Traducción y Notas)” [en prensa].
  • FR. GAFUR [1451-1522] extr. [1474] = Franchinus Gafurius, Extractus parvus musice, ed. F. Alberto Gallo, Antiquae Musicae Italicae Scriptores, vol. 4, Bologna, 1969, Istituto di Studi Musicali e Teatrali – Sez. Musicologia, espec. pp. 13-208 [también en ThML, en el fichero GAFEXT].
  • GOSCALC. [1375] = Goscalcus, “Quoniam in antelapsis temporibus”, ed. and trans. by Oliver B. Ellsworth, The Berkeley Manuscript, Greek and Latin Music Theory, vol. 2, Lincoln-London, 1984, University of Nebraska Press, espec. pp. 30-182 [también en ThML, en el fichero BERMAN].
  • GUIL. MON. [ca. 1480-1490] = Guilielmus monachus (= William the Monk), De praeceptis artis musicae et practicae compendiosus libellus, ed. Albert Seay, Corpus Scriptorum de Musica, vol. 11, [Roma], 1965, American Institute of Musicology, espec. pp. 15-59 [también en ThML, en el fichero MONPRE].
  • Guillaumin (2002) = Boèce, Institution arithmétique, Texte établi et traduit par Jean-Yves Guillaumin, Paris, 2002 [= 19951], Les Belles Lettres.
  • HENR. ZEL. [saec. XIV] = Henricus de Zelandia, Tractatus de cantu perfecto et imperfecto, ed. Zsuzsa Czagány, “Der Tractatus de cantu perfecto et imperfecto des Henricus de Zeelandia”, ap. Michael Bernhard (ed.), Quellen und Studien zur Musiktheorie des Mittelalters, vol. II, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, Band 13, München, 1997, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei der C. H. Beck’schen Verlagsbuchhandlung München, espec. pp. 114-117 [también en ThML, en el fichero ZELTRAC].
  • HmT = Handbuch der musikalischen Terminologie, Im Auftrag der Akademie der Wissenschaften und der Literatur, Mainz, nach Hans Heinrich Eggebrecht, herausgegeben von Albrecht Riethmüller, Schriftleitung Markus Bandur, Stuttgart, 2012, Franz Steiner Verlag.
  • IOH. CICON. [ca. 1370-†1412] prop. = Iohannes Ciconia, De proportionibus, ed. Oliver B. Ellsworth, Johannes Ciconia – Nova Musica and De Proportionibus, New critical texts and translations on facing pages, with an introduction, annotations, and indices verborum and nominum et rerum, Greek and Latin Music Theory, vol. 9, Lincoln – London, 1993, espec. pp. 412-449 [también en ThML, en el fichero CICPROP].
  • IOH. GROCH. [ca. 1300] = Iohannes de Grocheio, De musica, ed. Ernst Rohloff, Die Musiktraktat des Johannes de Grocheo nach den Quellen neu herausgegeben mit Übersetzung ins Deutsche und Revisionsbericht, Media Latinitas Musica, vol. 2, Leipzig, 1943, Gebrüder Reinecke, espec. págs. 41-67 [también en ThML, en el fichero GRODEM].
  • IOH. TINCT. [1455?-1511] exp. [post 1477] = Iohannes Tinctoris Expositio manus, ed. Albertus Seay, Johannis Tinctoris Opera Theoretica, vol. I: Expositio manus, Corpus Scriptorum de Musica, vol. 22, [Roma], 1975, American Institute of Musicology, espec. pp. 31-57 [también en ThML, en el fichero TINEM].
  • LAMBERTUS (Quidam Aristoteles) [ca. 1270] = Lambertus (Quidam Aristoteles), Tractatus de musica, ed. Edmond de Coussemaker, CS 1, Paris, apud. A. Durand, 1864 (= Hildesheim · Zürich · New York, 1987, Georg Olms Verlag), Tomus I, espec. pp. 251-281 [también en ThML, en el fichero ARITRA].
  • LmL = Lexicon Musicum Latinum Medii Aevi. Wörterbuch der lateinischen Musikterminologie des Mittelalters bis zum Ausgang des 15. Jahrhunderts / Dictionary of Medieval Latin Musical Terminology to the End of the 15th Century, herausgegeben von – edited by Michael Bernhard, “Quellenverzeichnis / Inventory of Sources”, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Musikhistorische Kommision, München, 1992-... , Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei der C. H. Beck’schen Verlagsbuchhandlung München [versión online del LmL: http://worterbuchnetz.de/LmL/].
  • Luque et al. (2009) = Boecio, Sobre el fundamento de la música. Cinco libros, Introducción, Traducción y Notas de Jesús Luque, Francisco Fuentes, Carlos López, Pedro R. Díaz y Mariano Madrid, Madrid, 2009, Editorial Gredos, Biblioteca Clásica Gredos, n.º 377.
  • MARCH. [fl. 1305-1326] luc. = Marcheti de Padua Musica seu Lucidarium in arte musicae planae, ed. Martin Gerbert, SEMS 3, St. Blasien, 1784, Typis San-Blasianis [= 2. Nachdruck der Ausgabe St. Blasien 1784, Hildesheim · Zürich · New York, 1990, Georg Olms Verlag], Tomus III, espec. pp. 64121 [también en ThML, en el fichero MARLU].
  • MARCH. [fl. 1305-1326] luc. = Marchetto de Padua, Lucidarium in arte musicae planae, ed. Jan W. Herlinger, The Lucidarium of Marchetto of Padua. A Critical Edition, Translation, and Commentary, Chicago-London, 1985, The University of Chicago Press [también en ThML, en el fichero MARLUC].
  • MARCH. [fl. 1305-1326] luc. = Marcheto da Padova, Lucidarium, ed. Marco della Sciucca – Tiziana Sucato – Carla Vivarelli, Lucidarium · Pomerium, Testo latino e italiano, Introduzione, traduzione e commento a cura di Marco della Sciucca, Firenze, 2007, Sismel – Edizioni del Galluzzo, Collana: La Tradizione Musicale, Studi e testi, n.º 12, Sottocollana: Le regole della musica, n.º 03, espec. pp. 20-179.
  • NICOL. CAp. [1415] = Nicolai Capuani Compendium musicale, ed. Adrien de la Fage, Essais de diphthérographie musicale ou notices, descriptions, analyses, extraits et reproductions de manuscrits relatifs à la pratique, à la theorie et à l’histoire de la musique, Paris, O. Legouix Éditeur, 1864 [= Replica Edition Elibron Classics, 2006, Adamant Media Corporation], espec. pp. 309-335 [también en ThML, en el fichero NICCOM].
  • NICOM. [saec. i / ii d.C.] Ar. = Nicomachi Geraseni Pythagorei Introductionis arithmeticae libri II, recensuit Ricardus Hoche, Lipsiae, 1866, in aedibus B. G. Teubneri.
  • PETR. TALH. [saec. xv med.] = Petrus Tallanderius, Lectura, edited by Albert Seay, Colorado College Music Press, Critical Texts: Number Four, Colorado Springs, 1977 [también en ThML, en el fichero TALLEC].
  • PS.-MUR. [saec. xiv] mod. = Ps.-Johannes de Muris, Ars discantus, cap. III: “De octo tonis”, ed. Edmond de Coussemaker, CS 3, Paris, A. Durand et PedoneLauriel, 1869 [= Nachdruck der Ausgabe Paris 1869, Hildesheim · Zürich · New York, Georg Olms Verlag, 1987], Tomus III, espec. pp. 98a-102a [también en ThML, en el fichero MURARSD].
  • PS.-PHIL. [saec. xiv] lib. mus. = Ps.-Philippus de Vitriaco, Liber musicalium, ed. Edmond de Coussemaker, CS 3, Parisiis, 1869, A. Durand et Pedone-Lauriel [= Nachdruck der Ausgabe Paris 1869, Hildesheim · Zürich · New York, 1987, Georg Olms Verlag], Tomus III, espec. pp. 35-46 [también en ThML, en el fichero VITLIBM].
  • PS.-THOMAS AQU. I (saec. xiii ex.) = Ps. Thomas Aquinas, Ars musyce, ed. Michael Bernhard, Die Thomas von Aquin zugeschriebenen Musiktraktate, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, Band 18, München, 2006, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei dem Verlag C. H. Beck München, espec. pp. 77-84.
  • PS.-THOMAS AQU. II (= August. min.) [saec. xiii ex.] = Ps. Thomas Aquinas (= Augustinus minor), Ars musice armonie, ed. Michael Bernhard, Die Thomas von Aquin zugeschriebenen Musiktraktate, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, Band 18, München, 2006, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, In Kommission bei dem Verlag C. H. Beck München, espec. pp. 90-147.
  • QUAT. PRINC. [saec. XIV] = Anonymus OFM de Bristollia (Ps.-Simon Tunstede), Quatuor Principalia Musicae, ed. E. de Coussemaker, CS 4, Parisiis, 1876, Apud A. Durand et Pedone-Lauriel [= Nachdruck der Auflage 1867, Hildesheim · Zürich · New York, 1987, Georg Olms Verlag], Tomus IV, espec. pp. 200-298 [también en ThML, en el fichero QUAPRIB].
  • QUAT. PRINC. [saec. XIV] = Anonymus OFM de Bristollia (Ps.-Simon Tunstede), Quatuor Principalia Musicae, ed. Luminita Florea Aluas, The Quattuor Principalia Musicae: A Critical Edition and Translation, with Introduction and Commentary, (Diss.) Indiana University, 1996, espec. pp. 200-532 (= “Latin Text”) y pp. 533-755 (= “English Translation”).
  • SEMS = Scriptores Ecclesiastici de Musica Sacra potissimum. Ex variis Italiae, Galliae & Germaniae codicibus manuscriptis collecti et nunc primum publica luce donati a Martino Gerberto, St. Blasien, 1784, Typis San-Blasianis, 3 vols. [= 2. Nachdruck der Ausgabe St. Blasien 1784, Hildesheim · Zürich · New York, 1990, Georg Olms Verlag].
  • ThML = Thesaurus Musicarum Latinarum [v2016 beta]: www.boethius.music.indiana.edu/tml/ trAD. Garl. [saec. xiii/2] plan. I = Anonymus ex traditione Iohannis de Garlandia, <Reportatio prima>: “Scientia est cognitio rei sicut est”, Introduction, édition et commentaire par Christian Meyer, Musica plana Johannis de Garlandia, Collection d’études musicologiques / Sammlung musikwissenschaftlicher Abhandlungen, vol. 91, Baden-Baden & Bouxwiller, 1998, Éditions Valentin Koerner, espec. pp. 3-21.
  • TRAD. Garl. [saec.XIII/2] plan. IV = Anonymus ex traditione Iohannis de Garlandia, <Reportatio quarta>: “Musice tria sunt genera”, Introduction, édition et commentaire par Christian Meyer, Musica plana Johannis de Garlandia, Collection d’études musicologiques / Sammlung musikwissenschaftlicher Abhandlungen, vol. 91, Baden-Baden & Bouxwiller, 1998, Éditions Valentin Koerner, espec. pp. 55-62.
  • TRAD. Garl. [saec. XIII/2] plan. V = Introductio musicae planae secundum magistrum Johannem de Garlandia: “Pro introductione in arte musice primo videndum est”, Introduction, édition et commentaire par Christian Meyer, Musica plana Johannis de Garlandia, Collection d’études musicologiques / Sammlung musikwissenschaftlicher Abhandlungen, vol. 91, Baden-Baden & Bouxwiller, 1998, Éditions Valentin Koerner, espec. pp. 63-97.
  • TRAD. Holl. VI [saec. XV med.] = Anonymus ex traditione Iohannis Hollandrini, “In principio nostri opusculi primo et principaliter sumamus”, ed. Alexander Rausch, Opusculum de musica ex traditione Iohannis Hollandrini. A Commentary, Critical Edition and Translation, Musical Theorists in Translation, vol. 15, Ottawa, The Institute of Mediaeval Music, 1977, espec. pp. 26-81 (= “Editio critica”) y pp. 83-112 (= “English Translation”) [también en ThML, en el fichero ANOTRHO].
  • TRAD. Lamb. [saec. XIII ex.] = Anonymus ex traditione Lamberti, De plana musica breve compendium, ed. André Gilles, “De musica plana breve compendium. (Un témoignage de l’enseignement de Lambertus)”, Musica Disciplina, 43 (1989), espec. pp. 40-51 [también en ThML, en el fichero ANODMP].
  • Villegas (2005) = Anicio Manlio Torquato [sic] Severino Boecio, Tratado de Música, Prólogo, traducción, notas y apéndices Salvador Villegas Guillén, Madrid, 2005, Ediciones Clásicas.